PRAWNO TECHNOLOGICZNY BIULETYN E-ADMINISTRACJI

• Wstęp
• Rozdział I
• Rozdział II
• Rozdział III

I. Pomoc publiczna w Programie Operacyjnym Polska Cyfrowa

Rafał Malujda – radca prawny, Agnieszka Wrzeszcz - prawnik

Rafał Malujda – Kancelaria Radcy Prawnego, www.malujda.pl

 

Program Operacyjny Polska Cyfrowa na lata 2014 - 2020 (POPC) przygotowany został na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające go rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (zwanego dalej rozporządzeniem ramowym), a także na podstawie ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014 – 2020 ( zwanej dalej „ ustawą ” ). POPC jest jednym z 6 krajowych programów operacyjnych na lat a 2014 - 2020 służących realizacji Umowy Partnerstwa w zakresie polityki spójności, określającej strategię Polski, priorytety i warunki efektywnego i skutecznego korzystania z Europejskich Funduszy Strukturalnych i Inwestycyjnych w latach 2014 - 2020 w celu realizacji unijnej strategii na rzecz inteligentnego, zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu[1]. Program Operacyjny Polska Cyfrowa 2014-2020, ma pomóc w wykorzystaniu przez Polskę prorozwojowych możliwości technologii cyfrowych – celem jest poprawa jakości życia, w związku z czym warto się przyjrzeć podstawowym zasadom pomocy publicznej, jaki rządzą tym Programem.

Ideą Programu Operacyjnego Cyfrowa Polska (dalej: „POPC”) jest:

1. Poszerzenie dostępu do szybkiego Internetu.
2. Stworzenie efektywnych i przyjaznych użytkownikom e-usług publicznych.
3. Wzrost kompetencji cyfrowych społeczeństwa.

O dotacje z Programu Polska Cyfrowa występować mogą przede wszystkim:

a)      przedsiębiorstwa telekomunikacyjne,

b)      jednostki administracji rządowej oraz jednostki im podległe lub przez nie nadzorowane,

c)      jednostki naukowe,

d)      państwowe organizacje kultury,

e)      organizacje pozarządowe.

POPC został podzielony na cztery osie priorytetowe:

1. Oś priorytetowa I. Powszechny dostęp do szybkiego internetu;
2. Oś priorytetowa II. E-Administracja i otwarty rząd;
3. Oś priorytetowa III. Cyfrowa aktywizacja społeczeństwa;
4. Oś priorytetowa IV. Pomoc techniczna.

Uszczegółowienie typów projektów, które mogą być realizowane w ramach dofinansowania z POPC:

1)      Powszechny dostęp do szybkiego Internetu:

• inwestycje w zakresie szybkiego szerokopasmowego Internetu (budowa, rozbudowa lub przebudowa sieci dostępowej o parametrach co najmniej 30 Mb/s),
• budowa, rozbudowa i przebudowa sieci szkieletowej i dystrybucyjnej zapewniającej szerokopasmowy dostęp do Internetu, jako uzupełnienie istniejącej infrastruktury telekomunikacyjnej, w tym powstałej w ramach perspektywy finansowej 2007-2013,
• dostarczanie usług dostępu do Internetu o parametrach niższych niż 30 Mb/s – wyłącznie w uzasadnionych przypadkach, na obszarach szczególnie zagrożonych trwałym wykluczeniem cyfrowym ze względu na bardzo niskie nasycenie usługami szerokopasmowego dostępu do internetu lub ich brak, gdzie budowa sieci zgodnie z wymaganiami EAC (Europejska Agenda Cyfrowa) nie jest uzasadniona ekonomicznie.

Projekty są realizowane na obszarach, gdzie nie można zapewnić szerokopasmowego dostępu do Internetu na warunkach rynkowych, z uwzględnieniem właściwych przepisów o pomocy publicznej.

 

2)      E-Administracja i otwarty rząd:

• udostępnianie e-usług publicznych online i aplikacji, z których będzie można skorzystać w sieci, np.: usługi świadczone przez administrację publiczną, aplikacje edukacyjne online, telewizja internetowa, transmisja muzyki i wideo w wysokiej jakości oraz wiele innych.
• tworzenie nowoczesnych e-usług elektronicznych, które umożliwią skrócenie czasu realizacji w urzędach poszczególnych typów spraw. Umożliwi to również załatwienie sprawy bez opuszczania domu bądź miejsca pracy, włączając w to płatności (szeroki katalog usług dostępnych online), dziedzictwo kulturowe, zwiększoną dostępność informacji naukowych i administracyjnych. Będzie to również podstawą do rozwoju innowacyjnych i kreatywnych przedsięwzięć biznesowych.

3)      Cyfrowe kompetencje społeczeństwa - W tym obszarze projekty maja na celu zachęcenie ludzi do korzystania z Internetu i zwiększenia ich cyfrowych kompetencji. O dofinansowanie na tego typu działania będą mogły ubiegać się głównie organizacje pozarządowe w partnerstwie z samorządami.

• rozwój cyfrowych umiejętności społeczeństwa, głównie na obszarach wiejskich i w małych miastach. Bardziej aktywny udział w życiu społecznym oraz częstsze angażowanie się na rzecz społeczności lokalnych i działalność w organizacjach pozarządowych,
• kampanie edukacyjno-informacyjne, które będą promować korzyści, jakie daje rozwój cyfrowych umiejętności,
• wzmocnienie i rozwinięcie potencjału programistów, który będzie można wykorzystać dla cyfrowego rozwoju kraju.

Pomoc publiczna

 

Występowanie pomocy publicznej wymaga kumulatywnego spełnienia wszystkich przesłanek wynikających z art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dalej: „TFUE”).

Pomocą publiczną jest:

1)      przysporzenie dokonywane przez państwo lub z jego źródeł (przy wykorzystaniu jego zasobów),

2)      stanowiące selektywną ekonomiczną korzyść,

3)      zakłócające lub mogące zakłócić konkurencję,

4)      wpływające na warunki wymiany handlowej między państwami członkowskimi.

Co do zasady pomoc państwa wymaga zgłoszenia do Komisji Europejskiej na mocy art. 108 ust. 3 TFUE. Komisja Europejska wydała jednak Rozporządzenie nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. (dalej: „Rozporządzenie KE”) uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 TFUE. Do tych rodzajów pomocy zaliczono: pomoc regionalną, pomoc dla MŚP, pomoc na dostęp MŚP do finansowania, pomoc na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną, pomoc szkoleniową, pomoc przeznaczoną na pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji oraz pracowników niepełnosprawnych, pomoc na ochronę środowiska, pomoc mającą na celu naprawienie szkód spowodowanych niektórymi klęskami żywiołowymi, pomoc o charakterze społecznym w zakresie transportu na rzecz mieszkańców regionów oddalonych, pomoc na infrastrukturę szerokopasmową, pomoc na kulturę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, pomoc na infrastrukturę sportową i wielofunkcyjną infrastrukturę rekreacyjną, pomoc na infrastrukturę lokalną.

Chcąc określić, czy pomoc publiczna występuje w osiach priorytetowych POPC, skupimy się na dwóch osiach, tj. osi II i osi III, gdyż dotyczą one e-usług albo szeroko rozumianych kompetencji cyfrowych społeczeństwa.

 

W ramach Osi II POPC wymienić można następujące cele:

 

1. Podniesienie dostępności i jakości e-usług publicznych (Cel szczegółowy 2).

Beneficjentami w ramach tego celu są: jednostki administracji rządowej (jednostki im podległe lub przez nie nadzorowane), sądy i jednostki prokuratury; konsorcja tych podmiotów z przedsiębiorstwami, organizacjami pozarządowymi, jednostkami naukowymi lub podmiotami leczniczymi; podmioty w ramach obszarów dziedzinowych.

 

2. Poprawa cyfrowej efektywności urzędów (Cel szczegółowy 3).

Beneficjentami w ramach tego celu są: jednostki administracji rządowej, w tym urzędy wojewódzkie, oraz jednostki im podległe lub przez nie nadzorowane.

 

W Celach 2 i 3 istnieje podstawa do uznania, że pomoc publiczna co do zasady nie będzie występować (wsparcie w zdecydowanej większości przypadków zostanie bowiem skierowane do podmiotów w związku z działalnością niegospodarczą albo wsparcie nie będzie pociągało za sobą korzyści dla przedsiębiorstw). Należy jednakże poczynić zastrzeżenie odnoszące się do placówek medycznych (szpitali), a także do uczelni wyższych. W przypadku tych podmiotów, prowadzenie działalności gospodarczej ma bowiem miejsce, jeśli prowadzą one działalność finansowaną przez pacjentów/studentów, a nie działalność, której koszty finansowane są przez państwo w ramach krajowych systemów opieki medycznej/systemów edukacji.

3. Zwiększenie dostępności i wykorzystania informacji sektora publicznego (Cel szczegółowy 4).

Beneficjentami w ramach tego celu są: jednostki administracji rządowej oraz jednostki im podległe lub przez nie nadzorowane, państwowe lub współprowadzone z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego instytucje kultury, archiwa państwowe, ogólnokrajowi nadawcy radiofonii i telewizji, jednostki naukowe, konsorcja ww. podmiotów z przedsiębiorstwami lub organizacjami pozarządowymi, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy.

W ramach Celu 4 pomoc publiczna będzie występowała dla:

1. instytucji kultury, które z zasady są przedsiębiorstwami,
2. nadawców radiowo-telewizyjnych,
3. jednostek naukowych, w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej,
4. przedsiębiorstw.

W ramach osi priorytetowej III można wymienić następujące cele:

 

1. E-integracja i e-aktywizacja na rzecz zwiększenia aktywności oraz jakości korzystania z internetu (cel szczegółowy 5).

Beneficjentami w zakresie tego celu są: jednostki samorządu terytorialnego i ich związki oraz stowarzyszenia, organizacje pozarządowe i ich partnerstwa (w tym konsorcja organizacji pozarządowych z jednostkami samorządu terytorialnego), jak również instytucje prowadzące działalność w zakresie uniwersytetów trzeciego wieku.

 

W ramach celu 5 występuje przedsięwzięcie polegające na wykorzystaniu lokalnych centrów aktywności do działań w zakresie cyfrowej integracji i aktywizacji – brak pomocy publicznej dla beneficjentów oraz lokalnych centrów aktywności może być zapewniony, jeżeli byliby oni wybrani w drodze otwartej, przejrzystej, odpowiednio upublicznionej, niedyskryminacyjnej i bezwarunkowej procedury przetargowej zgodnie z zasadami dyrektyw dotyczących udzielania zamówień publicznych. W przeciwnym razie, pomoc dla nich może być dopuszczalna wyłącznie jako pomoc de minimis (na mocy Rozporządzenia Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis).

Kolejne przedsięwzięcie w ramach celu 5 to wsparcie inicjatyw społecznych na rzecz aktywizacji cyfrowej oraz e-integracji – pomoc na pokrycie kosztów zarządzania, jak też kosztów realizacji projektu, może być w całości pomocą de minimis, alternatywnie pomocą de minimis wyłącznie na pokrywanie kosztów zarządzania oraz pomocą objętą Rozporządzeniem KE na pokrycie kosztów realizacji projektu albo wyłącznie pomocą publiczną, o której mowa w Rozporządzeniu KE.

1. Pobudzanie potencjału uzdolnionych programistów dla zwiększenia zastosowania rozwiązań cyfrowych w gospodarce i administracji (cel szczegółowy 6).

Beneficjentami w zakresie tego celu są: wehikuły, spółki typu spinoff.

W celu 6 zasadne wydaje się przyjęcie, że nie ma możliwości zastosowania takiej konstrukcji, dzięki której pomoc publiczna zostałaby wyeliminowana. Taka pomoc może być natomiast dopuszczalna dzięki zastosowaniu reguł odnoszących się do finansowania kapitału podwyższonego ryzyka, lub jako pomoc de minimis (na mocy Rozporządzenia Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis).