Rola klastrów w obszarach transgranicznych - efekty spotkania w Szczecinie

Wymiana międzynarodowych  doświadczeń oraz prezentacja polskich i zagranicznych dobrych praktyk w działalności klastrów, a także dyskusja na temat efektywności funkcjonowania klastrów w województwie zachodniopomorskim i możliwości ich rozwoju to tylko niektóre z efektów spotkania pod hasłem „Rola klastrów w obszarach transgranicznych", które odbyło się  31 maja 2012 r. w Szczecinie. Wzięli w nim udział przedstawiciele polskich i zagranicznych klastrów, a także przedstawiciele PARP i lokalnego samorządu.

W województwie zachodniopomorskim funkcjonuje 12 inicjatyw klastrowych - ich liczba w regionie jest wyższa niż średnia dla kraju. Jaka jest rola partnerstw pomiędzy przedstawicielami przemysłu, nauki, instytucji otoczenia biznesu i administracji w stymulowaniu wzrostu gospodarczego? Jak na funkcjonowanie klastrów wpływa korzystne położenie regionu w obszarze transgranicznym? Jakie korzyści dla partnerów przynosi członkowstwo w klastrach i jakie bariery stają na drodze do rozwoju tych inicjatyw? Na te i inne pytania odpowiedzi szukali uczestnicy konferencji „Rola klastrów w obszarach transgranicznych" zorganizowanej przez PARP, która odbyła się 31 maja na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego.

W pierwszej części spotkania Peter Keler, Dyrektor Zarządzający Węgierskiego Centrum ds. Rozwoju Gospodarczego, zaprezentował tematykę związaną z rolą i funkcjonowaniem klastrów w obszarach transgranicznych - przedstawił narzędzia wspomagające poszukiwanie partnerów zagranicznych oraz umożliwiające ewaluację jakości i postępów prac w ramach inicjatyw międzynarodowych. W dalszej części konferencji przedstawiciele klastrów z Niemiec, Danii i Szwecji podzielili się z jej uczestnikami doświadczeniami związanymi z funkcjonowaniem własnych inicjatyw klastrowych, ich rozwojem oraz współpracą w ramach międzynarodowych przedsięwzięć, których realizacji sprzyja transgraniczne położenie prezentowanych regionów. Z kolei Jerzy Ruszała z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego przedstawił uczestnikom spotkania możliwości pozyskiwania wsparcia finansowego na rozwój działalności klastrów. Wskazywał, że przyszła perspektywa finansowa UE w latach 2014-2020 ukierunkowana będzie w dużej mierze na wspieranie inteligentnych specjalizacji regionalnych, których władze samorządowe będą poszukiwać głównie w tych branżach, w których powstały inicjatywy klastrowe.

Punktem kulminacyjnym konferencji była dyskusja panelowa, w ramach której przedstawiciele klastrów z województwa zachodniopomorskiego dzielili się doświadczeniami związanymi z tworzeniem i rozwojem branżowych partnerstw. Przedstawili oni korzyści wynikające z funkcjonowania przedsiębiorstw w strukturach klastrowych, a także wskazali bariery, hamujące rozwój klasteringu. Wśród panelistów znaleźli się reprezentanci klastrów: Chemicznego, Morskiego, Metalowego, Szlaku Wodnego Berlin-Szczecin-Bałtyk i Przetwórców Szkła Budowlanego. W debacie udział wzięła również Katarzyna Witkowska, wiceprezes Klastra ICT Pomorze Zachodnie, który zrzesza firmy w jednej z najszybciej rozwijających się współcześnie branż - IT. „Inicjatywę klastrową w branży IT - jako projekt Szczecińskiego Parku Naukowo-Technologicznego - powołaliśmy do życia w 2007 roku. Dziś Klaster funkcjonuje jako oddzielny podmiot, jako Stowarzyszenie, które zrzesza 51 firm z branży IT. Formuła klastrowa spełnia oczekiwania branży IT szczególnie w obszarze rozwijania kompetencji podmiotów zrzeszonych w klastrze." - mówiła Katarzyna Witkowska - „Bardzo pomocna w funkcjonowaniu klastra jest współpraca z instytucją otoczenia biznesu jaką jest Technopark Pomerania. Pracujemy głównie nad nawiązywaniem partnerskich relacji oraz nad podnoszeniem kompetencji i kwalifikacji członków klastra. Wspieramy także nasze firmy w zakresie promocji".

Pytana o problemy i wyzwania dotyczące funkcjonowania klastra, wiceprezes Klastra ICT Pomorze Zachodnie wskazywała na niewielki zakres realizowania przez jego członków wspólnych projektów biznesowych - „Klaster ICT Pomorze Zachodnie reprezentuje taką branżę, w której właściwie jedynym definiowalnym problemem były od zawsze niedobory w zakresie zasobów ludzkich. Poza tym branża świetnie się rozwija i przedsiębiorstwa ją reprezentujące dobrze sobie radzą. Chcielibyśmy jednak namówić członków Klastra do kooperacji biznesowej. Dlatego skupiamy się na budowaniu zaufania pomiędzy zrzeszonymi członkami. Klaster cały czas się rozrasta, wciąż przystępują do niego nowe przedsiębiorstwa, dlatego organizujemy spotkania dla jego członków i cały czas pracujemy nad networkingiem oraz przekazywaniem informacji na temat korzyści z niego wynikających. Naszym wyzwaniem jest łączenie firm w większe konsorcja oraz rozwijanie ich działalność badawczo-rozwojowej. Drugi aspekt jest o tyle trudny, że większość tych firm stanowią mikro i małe przedsiębiorstwa, które są bardzo zaangażowane w bieżącą działalność i nie zawsze mają zasoby finansowe na projekty naukowo-badawcze".

Równolegle z konferencją odbywały się targi, na których klastry z regionu prezentowały swoją działalność. Spotkanie zostało zorganizowane w ramach inicjatywy PARP „Polskie klastry i polityka klastrowa", której celem jest podniesienie konkurencyjności i zdolności innowacyjnej polskich klastrów poprzez rozwój kapitału ludzkiego oraz zwiększenie efektywności kształtowania polityki klastrowej. Honorowy patronat nad projektem objął Minister Gospodarki.